Op zoek naar het Schelvishoofd
Wanneer we naar de waarde van het IJ voor de aangrenzende IJplein buurt kijken, willen we ons ook een klein beetje verdiepen in de historische context van deze relatie. Samen met stagair Neele Schlette, hebben we archieven bezocht en experts gesproken. Naast de prachtige geschiedkundige dans tussen water en land, ontstond bij ons een fascinatie voor een uitgesproken plek op de kaart; Het Schelvishoofd (t). Deze dam (hoofd) valt precies samen met de plek waar voormalig Wilhelmina dok, nu Dok du Nord, ligt. We wilden graag de herkomst van de naamgeving achterhalen, ervan uitgaande dat dit ook iets over het historische gebruik vertelt. We hebben menigeen gesproken, tot nu toe kon niemand hier met zekerheid antwoord op geven. Maar groeit de groep nieuwsgierigen.
Hieronder een aantal van onze mail wisselingen. We zullen updates en bevindingen blijven aanvullen en als u ons iets meer kunt vertellen, horen we het heel graag!
Middel 19e eeuw werden stukken -hammen- van het IJ drooggelegd. Ten westen en oosten van de landtong Volewijck, eerst buiksloter- en daarna Nieuwendammerham. Deze werden vooralsnog niet bebouwd, en kregen dus een landelijk karakter. In 1877 was het ADM de eerste scheepswerf dat het IJ overstak en zich vestigde op wat nu het IJplein is. In 1915 volgde ook de bouw van de textiel fabriek Hollandia Kattenburg aan de toenmalige Valkenweg. Tussen 1981 en 1988 werd de wijk IJplein op dit voormalig industrieterrein gebouwd. De door Rem Koolhaas ontworpen eerste woonwijk aan de Noordelijke IJ-grens werd opgebouwd uit woonblokken die voor een groot deel dwars op de richting van het IJ staan. Hierdoor kregen ze allemaal uitzicht op het IJ. Licht, Lucht en Zicht.
