Jeanette

In 1984 kwam Jeanette als kersverse bewoonster terecht in één van de zes atelierwoningen in de net opgeleverde IJpleinbuurt.. Voor haar was het een kans op een woon- en werkplek in één, dat als een blank canvas nog nooit eerder was bewoond. Ze was het nooit van plan geweest maar woont er nu al de helft van haar leven.

Tegenover me aan het tafeltje zit een vrouw die rustig de groene blaadjes door de muntthee roert. Haar zwarte wenkbrauwen die je licht door haar zonnebril heen ziet schijnen, steken af bij het zilverwitte haar. Ze is onlangs solist geweest bij de volksopera, vertelt ze. “Ben je geweest? Het was fantastisch!” Het Spreeuwenpark was omgebouwd tot een prachtig speelveld met een tribune voor 1000 man, dat drie keer is uitverkocht. Het buurtgevoel is ontroerend groot op zo’n moment.

Ze heeft auditie gedaan maar ook inhoudelijk met de regisseur gesproken over een onderwerp dat met de geschiedenis van deze buurt verbonden is en waar Jeanette veel over weet. Ze is Joods historicus en kan veel vertellen over het tragische lot van de Joodse medewerkers in de voormalige Hollandia-Kattenburg fabriek, die aan de Valkenweg gevestigd was.

We staan op en lopen naar het monument dat halverwege het IJplein staat, aan het Hollandia-Kattenburgpad. De zon schijnt fel op de granieten driehoekige zuil, waar op elke zijde een bronzen plaquette hangt die de fabriekseigenaar na de oorlog had laten maken om de razzia op 11 november 1942 in zijn fabriek te herdenken. Op die dag werden 367 Joodse medewerkers, tegelijk met hun familieleden opgepakt en gedeporteerd.  Van de 826 mannen, vrouwen en kinderen kwamen er slechts 8 mannen terug.

Elk jaar op 11 november, herdenkt groep 7 van de openbare-school-IJplein deze gruwelijke gebeurtenis door het noemen van de namen en het leggen van een krans. In het Jodendom wordt gezegd dat je twee keer sterft. Eén keer als je echt dood gaat en de tweede keer als  je naam vergeten wordt.

Jeanette weet veel, en vertelt open en oprecht, vanuit persoonlijk en breder perspectief. “Weet je wat me nou echt ontroert?” Dat de kinderen aan het eind van de bijeenkomst twee parallelle rijen vormen waarbij de krans van achter naar voren wordt doorgegeven zodat ieder kind de krans even in handen heeft gehad. Verschillende culturele achtergronden, al die serieuze gezichtjes….. Tikkun Olam- ‘de wereld herstellen’, zoals dat in het Jodendom heet.

Het is niet haar favoriete vierkante meter maar wel essentieel. Ze stapt op haar fietst en fiets langzaam van me vandaan, strooien hoedje op, rechte rug. Ik kijk totdat ze als stipje achter één van de laagbouwhuizen verdwijnt.

2°22’55.5″N 4°54’44.7″E – 03/07/2018